dinsdag 25 november 2008

Buurmeisje Nancy en haar moeder, oftewel: Boeken als oud papier

Twee katers, één hond
Naast het wezen op twee benen bestond het gezin uit een husky, Bor, en twee zwart-witte katers, Pussycat en Kater Mikesch, die veelal Dikke Mik werd genoemd. Een van de buurmeisjes — ze zal een jaar of tien geweest zijn — uit een flatgebouw achter ons haalde zowel de hond als de beide katten graag aan, en op een gegeven moment vroeg ze me of zij die katten en Bor eens te eten mocht geven. De drie viervoeters lieten zich het tussendoortje extra goed smaken.


Eenmaal binnen slaakte ze een kreet van verrukking, zo mooi vond ze de grote boekenwand. Het leek haar heerlijk om zoveel te lezen te hebben, en voegde aan haar bewonderende woorden nog toe: "Dat wil ik later ook."
Soms beklaagde ze zich over de overdreven netheid van haar moeder, die zich zelfs uitstrekte tot haar kamer. "Voordat ik ga slapen moet alles onder het bed verdwijnen, want dat vindt ze niet gezellig. En ik heb helemaal geen rommel maar alleen goed speelgoed en zo. Nog een geluk dat ze me voor mijn kamer een eigen televisie hebben gegeven, anders moest ik ook nog al die stomme programma's zien waar mijn ouders naar kijken."
Een paar maanden later schoot ze me weer eens aan, en zei:
"Ik moet u iets bekennen; ik heb iets gedaan dat eigenlijk niet mag. Laatst zag ik dat u in de bus stapte en toen heb ik tegen mijn moeder gezegd: 'Kom nou eens mee, dan kun je aan de achterkant van het huis door het raam zien dat Bor heel goed met katten kan omgaan, want die liggen met zijn drieën in een grote mand, en dan kun je meteen eens zien hoe gezellig al die boeken zijn.'


Mijn moeder is met me meegegaan en keek even naar binnen. Toen zei ze: 'Nou, als dat mijn man was, dan moest hij al die boeken bij het oud papier doen, want ik wil zulke rommel niet in huis hebben'. Dat mens snapt er ook helemaal niks van."
____________
Afbeeldingen
1. Het Trio anno 1972. Links Pussycat; midden Bor de husky; rechts Kater Mikesch.
2. Een deel van de boeken uit de grote wand van toen.

zondag 23 november 2008

Wim in de zaak, Wim op de berg, Wim aan de top

Klandizie in de boekwinkel
In mijn actieve boekhandelaarstijd, in de jaren zestig van de vorige eeuw, hadden we in de relatief gezien middelgrote winkel met daarin duizenden verschillende titels — dit doordat er van de meeste boeken maar één exemplaar voorradig was in een tweedehandse versie — een heel scala aan klandizie: van de weinig onderwijs genoten hebbende boerenknecht, via de eigenaren van eenmanszaken in de provincie, tot en met professoren van onze rijksuniversiteit. Doordat de stad Groningen in die tijd nog niet zo rijk gezegend was met antiquariaten — heel strikt genomen waren dat er in die jaren slechts twee —, zag je onder de 'klassieke snuffelaars' veelvuldig dezelfde gezichten, en onder hen bevonden zich ook studenten, die zeer gericht naar titels zochten, maar daarnaast bijna altijd ruim de tijd namen om alles of specifieke delen van onze voorraden bij langs te gaan. Sommigen van die studenten hadden de winkel zelf ontdekt, anderen kwamen op aanbeveling van bekenden of zelfs docenten. Doordat er (onder meer tal van gebonden) boeken vanaf 49 cent te koop waren, kwamen er vanzelfsprekend tevens veel scholieren, boekenminnende en dito verzamelende onderwijzers, docenten aan middelbare scholen en gymnasia, en zeker niet te vergeten, diverse dominees, voornamelijk uit de eigen provincie. Vrijwel alle vertegenwoordigers van die laatstgenoemde categorie namen doorgaans ruim de tijd voor een praatje over vooral algemeen-culturele onderwerpen, waarbij hun theologische thema's weliswaar geen taboe vormden, maar die evenmin erg nadrukkelijk werden belicht. Je kende die mensen allen van naam, je wist van hun standplaats en was geïnformeerd over delen van hun bibliotheek en in een enkel geval zelfs over de houtsoort en de structuur van de kasten waarin al die boeken een plaats vonden, en welke elementen zonder uitzondering het predikaat zeer interessant verdienden.

Toenmalige studenten
Enkelen van die vele studenten, die veelvuldig de winkel bezochten, huldigden hetzelfde principe als de dominees en daardoor kwam je ook verder met hen in gesprek dan alleen over het weer en andere alledaagse zaken. Een enkeling van hen kom ik, na bijna een halve eeuw, nog steeds tegen: de een is in dienst van de universiteit als wetenschappelijk medewerker, een ander is als psycholoog aan die hogeschool verbonden en wordt door de regionale en landelijke televisiezenders in diverse situaties naar zijn mening gevraagd. Onder hen bevond zich ook een blonde, naar het uiterlijk te oordelen Friese jongeman, die ook bijna altijd graag even bleef praten, en die — zo bleek korte tijd later — economie studeerde aan de Groningse Universiteit en daar in 1965 is gepromoveerd. Via mijn bevriende buurman Eppo Veldkamp van de wijnhandel een paar deuren verder, die de man eveneens als klant had, vernam ik wie die beschaafde — 's winters steevast in een montycoat geklede, altijd kalme en in heel wat meer dan één opzicht uitstekend articulerende — persoon was: Wim Duisenberg heette hij.
In de tweede helft van de jaren zestig was de man weliswaar uit mijn klantenkring en daarmee uit mijn directe blikveld verdwenen, maar daarin keerde hij terug op het televisiescherm als hem weer eens om uitleg of een commentaar werd gevraagd met betrekking tot financieel-economische zaken of kwesties die te maken hadden met de in die periode toch nog redelijk progressieve sociaal-democratie in de sfeer van Joop den Uyl.

Tegenlicht-Portret
De komende week zendt het digitale kanaal-met-die-intens-dwaze-naam Holland Doc een zogenaamd Tegenlicht-portret uit van Willem Frederik Duisenberg (1935-2005). Dit werd gerealiseerd naar aanleiding van zijn afscheid als president van de Europese Centrale Bank. De camera volgt Duisenberg gedurende de laatste maanden van zijn presidentschap. Het is een portret geworden van de financieel-economische expert tijdens zijn werk, maar de privépersoon Wim Duisenberg wordt daarbij niet vergeten.

Uitzendtijden
Dinsdag 25 november om 17:40 uur
Woensdag 26 november om 23:45 uur
Donderdag 27 november om 15:15 uur
Vrijdag 28 november om 20:45 uur